L'Ham de Foc (manası `Fish-hook of Fire' yani 'Ateşin balık iğnesi') 1998 yılında Valenciya’da Efrén López ve Mara Aranda tarafından, Katalanca (İspanya’nın, Valenciya ve Katalunya bölgelerinde yoğun olarak da konuşulan eski Occitan diline benzer özellikler taşıyan bir dili kullanarak) etnik müzik yapan ikili grup olarak kurulmuştur. Avrupa, Kuzey Afrika, Orta Doğu, Orta Asya’dan enstrümanlarını kullanarak muhteşem bir karışım yaparlar ki tadı asla damaktan silinmez. Kullandıkları enstrümanlar saymakla bitecek gibi değildir. Bazılarını bir çırpıda sayarsak;

Rabab, santur, ud, lavta, lauto, citola, cargola, guitarró, viola de roda, langeleik, trompa marina, cümbüş ud, cümbüş tanbur, tanpura, cura, bağlama, divan saz, maydan saz, kanun, pandero quadartm... şeklindedir. Bunlar sadece bir kısmı yaklaşık 150 civarında enstrüman kullanmaktadırlar. Sanırım saydığım enstrümanlar sizlere L’Ham de Foc’ın hangi tarz müzik yaptıkları hakkında sizlere bir fikir vermiştir.

L'Ham de Foc Grubunu Anlamak :

İspanya’da ki yeni Folk Hareketinin en önemli ana grubu L'Ham de Foc geleneksel müzikleri, modern müzik konseptlerini başarı ile yoğurmuştur. Bunu yaparken kesinlikle geleneksel müziklere ve onların köklerine yüzeysel bir yaklaşım sergilememişlerdir. Bilakis müzisyenlerin esas amacı ele aldıkları etnik müziğin kaynağına inip ilk elden yorumları, teknikleri ve müzik enstrümanlarının nasıl kullanıldığını öğrenmektir. L'Ham de Foc grubu temel olarak, Akdeniz Folk müziği, Valenciya müziği, Yunan müziğinden etkilenmiştir. Bunlara ilaveten müziklerinde Avrupa, Kuzey Afrika, Orta Doğu, Orta Asya izleri de görülmektedir. Bu karışım, onların müziğinin yaygın bir onay alabilmesi için sorumluluklarını arttırmaktadır. L'Ham de Foc grubunun yaptıkları müziği anlayabilmek için Valenciya bölgesinin özel kültürel durumu hakkında da bilgi sahibi olmak gerekir. Güney İspanya Sahillerinin hikâyesinde, farklı kültürün yerleşmesi ile oluşan muhteşem bir kültür kaynağı vardır. İspanya’nın güneydoğusu, limanlarından dolayı ticaret için önemli bir merkez olmuştur bunun sonucunda sürekli ve kalıcı kültürel değişimin de yaşandığı bir bölge olmuştur. Bu bölgede güneyde Arap Ülkeleri Avrupa kısmında Fransa ve İtalya ve hatta Yunan, Endülüs, Yugoslavya, Arnavutluk, Malta, Girit, Valenciya, gibi kültürlerinin birbirine olan kültür etkileşimleri sonucu daha çok melismatic melodiler, çoklu ritimler (polyrhythms), çift yaylı çalgılar (double stringed instruments), nefesli sazlar (wind instruments), quarter tone harmonies gibi melodi, ritim ve çalgı aletleri kullanmışlar ve Katalunya (Bask) bölgesindeki bu kültürel çeşitlilik sayesinde değişik kültürlerin karakteristik müziklerini bir araya getirilebileceğini en iyi örnekleyen grup olmuşlardır. Bunun en büyük kanıtı da, Buzuki (Bouzouki) (Yunan), saz (Türk), Sitar (Hint), Aborjinlerin kullandığı üflemeli Didjeridu, Katalan folk obuası Tarota, gibi bin bir çeşit etnik çalgılara ve müzik türlerine odaklanmış olmaları ve dahası bu çalgılarla başarılı performanslar verebilmeleridir.

L'Ham de Foc Grubunun Albümleri Hakkında :

Efrén López ve Mara Aranda'nın çalışmaları ile INJUVE (Institute for Spanish Youth Culture) ‘in dikkatini çekmiş ve İspanya’nın çeşitli şehirlerini kapsayan bir turneye davet edilmişlerdir. Turne ile kendilerini ve müziklerini tanıtma fırsatı bulan grup bu fırsatı çok iyi değerlendirmiş ve özellikle İspanya'da gün geçtikçe genişleyen grup 7 kişiye ulaşmıştır. Ancak her zaman grubun omurgasını Efrén López ve Mara Aranda oluşturmuştur.

İlk Albümleri 'U'

Turneden kısa bir süre sonra, Sonifolk plak şirketi tarafından ilk albümleri ‘U’ (manası: ‘tek’ yada ’bir’) 1999 ağustosunda yayınlandı. Bu ilk albümün yayınlanması ile L'Ham de Foc grubu, İspanya’nın önemli dünya müzik ve folk müzik festivallerine katılma şansını ele geçirdi.

Uzun turneler sayesinde İspanya’nın dört bir yanını dolaşan López ve Mara Aranda müzik araştırmalarını geliştirmek adına Geleneksel Yunan müziği hakkında daha çok şey öğrenmek ve önemli müzisyenlerle bir araya gelmek için altı aylığına Yunanistan’a gittiler.

'Cançó de Dona i Home'

Bu yolculuktan edindikleri bilgi birikimlerini yansıttıkları ikinci albümleri Cançó de Dona i Home (Kadın ve Erkeğin şarkısı)‘nin stüdyo kayıtlarına başlamak için 2001 yılının ağustosunda İspanya’ya döndüler. Efrén López’in biraz daha fazlaca katkı sağladığı (bazı kaynaklarca da tamamını ürettiği) ve yine Sonifolk tarafından düzenlenmesi ve yayınlaması gerçekleştirilen Cançó de Dona i Home albümü 2002’de piyasaya sürüldü.

Cor de Porc

Grubun üçüncü albümlerinde Yunan, Balkan ve Adriatik müziklerinin etkilerini yoğun bir biçimde albümlerine yansıttığını görebiliriz. Cor de Porc (Pig Heart) Galileo Music şirketi tarafından 2005 yılında piyasaya sürülmüştür.

İştirak Ettikleri Albümler :

İştirak ettikleri 2 albümleri vardır. Bunlar 2004’te Sabir ve 2006’da da Aman Aman albümleridir ve Galileo Music tarafından piyasaya sürülmüştür.


Müzisyenler :

Diego López (Darbuka, Rig, Didjeridu, Bendir, Snare Drum, Cántaro and Tabla)

Eduardo Navarro (Dulzaina Gralla, Tarota, Baguet, Galician Bagpipe, Bulgarian Bagpipe, Chirimía, Crumhorn, Flute, Violin and Mandolin)

Paco Bernal (Bendir, Crótalos, Snare Drum, Cajón and Cántaro)

Efrén López (Ud, Zanfona, Dulcimer, Bouzouki, Saz, Lauto, Trompa Marina, Gümbüs and Archilaúd,...) Bağlamayı güzel çalabilmek için işin üstadı Türklerden ders alıyor, sitar çalabilmek için gidiyor işin afgan üstadlarını buluyor, böylelikle bilumum telli sazları ruhuyla icra ediyor ve de böyle müzikler ortaya koyuyor. Bizden iki eseri, Sabahın Seherinde ve Uşşak Saz Semaisini de e-bow ve perdesiz gitarla çalmıştır.

Mara Aranda (Tampura, Percussion, Classical Guitar, Vocals)


Albümlerinden seçmeler:




L'Ham de Foc Diskografi (Discography)

L'ham de Foc - U – 1999
L'Ham De Foc - Cançó De Dona I Home – 2002
Sabir - Fones - Participants of L'Ham de Foc - 2004
L'ham De Foc - Cor de Porc – 2005
Aman Aman - Musica i Cants Sefardis d' Orient i Occident - Participants of L'Ham de Foc – 2006


Son Söz: Bu yazıyı yazarken genellikle yabancı uyruklu sitelerde paylaşılan bilgileri sizlere aktarmaya çalıştım. L'Ham de Foc grubu denince akılda kalıcı birkaç noktaya değinebildiysem ne mutlu.

KAYNAKLAR:

worldmusiccentral.org

amazon.com

radikal.com.tr

sozluk.sourtimes.org

conflicto-vasco.com/

bodasdeisabel.com

hobgoblin-usa.com

flickr.com - Resim

cdroots.com

Burda...